Są osoby, które o kradzieży własnych danych dowiadują się w momencie, kiedy odzywają się firmy, w których zostały zaciągnięte pożyczki i chwilówki. Niekiedy zdarza się, że jakaś osoba podszywa się pod dane nie tylko po to, aby zyskać pieniądze, ale też samodzielnie być anonimowym podczas różnorodnych działań w internecie. Zdobywania informacji, rozmawiania z innymi ludźmi, a nawet podróżowania. Na czym polega kradzież tożsamości i co robić w sytuacji, kiedy wykryje się takie działanie?
Czym jest kradzież tożsamości?
Kradzież tożsamości to dostanie się do danych danej osoby oraz posługiwanie się nimi w różnorodnych sytuacjach. Kradzież tożsamości służy podszywaniu się pod konkretną osobę w celu osiągnięcia konkretnych korzyści. Oszuści zdobywają numery PESEL, imiona i nazwiska, adresy, dane logowania do bankowości, numer dowodu, a nawet dane do kart płatniczych (wraz z kodem zabezpieczającym). Kradzież tożsamości coraz częściej następuje także poprzez przejęcie kont na serwisach społecznościowych. Każde dane, jakie są skradzione, mogą być wykorzystane do bardzo złych celów.
Co to kradzież tożsamości i jak najczęściej przebiega?
Jednym z najpopularniejszych źródeł wycieku danych są ataki na bazy danych firm czy sklepów internetowych. Co jakiś czas pojawiają się informacje o tym, iż dane z konkretnego serwisu wyciekły poprzez atak hakerski, ale też nieodpowiednio skonstruowane zabezpieczenia. Wydaje się, że wyciek maila i hasła do serwisu nie jest niczym strasznym. Jednak może mieć wiele konsekwencji. Załóżmy, że wyciekły: Twój adres mailowy oraz hasło do jakiegoś sklepu internetowego. Jeśli korzystasz z tego samego hasła do wielu usług, na przykład maila, to przestępcy już mają dostęp do Twojej poczty elektronicznej. Mogą ją wykorzystać do wysyłania maili, także spamerskich i zawierających wirusy oraz robaki, które zainfekują wiele urządzeń. Jednak, mogą też znaleźć na Twoim mailu wiele danych – zdjęcia dowodu wysyłane do jakiejś instytucji, pesel, dane karty kredytowej czy logowania – wszystko zależy od tego, iloma danymi dzieliłeś się poprzez maila. W ten sposób hakerzy mogą też zyskać dostęp do innych Twoich kont – wystarczy, że na serwisach społecznościowych i innych miejscach w internecie, wybiorą opcję „zapomniałem hasła” i poprzez dostęp do Twojego maila zmienią hasła do różnorodnych kont. W ten sposób, mając tak dużo danych i informacji, mogą z łatwością podszywać się pod Ciebie w wielu miejscach w internecie, a nawet wziąć na Twoje dane chwilówkę. Dlatego też musisz przestrzegać najważniejszych zasad:
- Miej osobne hasła do wszystkich usług
- Załóż osobnego maila do zakupów internetowych
- Nigdy nie podawaj danych, których nie musisz podawać
- Nie udostępniaj numerów: PESEL, kart, PIN-ów
- Korzystaj tylko z zaufanych stron z certyfikatem SSL
- Nie wysyłaj swoich danych w mailach
- Chroń się przed SPAMEM
- Zmieniaj hasła raz na jakiś czas i przechowuj je w bezpiecznych miejscach
- Jeśli otrzymasz podejrzaną wiadomość od znajomego, banku, firmy energetycznej – zadzwoń
- Nie pobieraj podejrzanych aplikacji
Nigdy nie wypełniaj formularzy, na których trzeba umieścić dane osobiste, nr PESEL, datę urodzenia, adres i inne. Można spotkać się z fałszywymi formularzami. Oczywiście jest wiele sytuacji, w których takie dane są potrzebne – wniosek o pożyczkę online, rejestracja do lekarza i urzędowe sprawy. Zawsze loguj się poprzez profil zaufany, sprawdzaj adres www, na którym jesteś, miej ochronę antywirusową i bądź ostrożny. Nie przekazuj informacji o sobie nawet wtedy, gdy Twój przyjaciel czy rodzina bardzo Cię o to proszą. Nawet, jeśli to nie jest pułapka, to cyberprzestępcy mogą dostać się w jakiś sposób do tych danych.
Kradzież tożsamości w internecie
Najpopularniejszym sposobem na kradzież tożsamości są ataki sieciowe. Wirusy, robaki i szkodliwe oprogramowanie – to kolejne narzędzia, które mogą z łatwością przeskanować Twój komputer i ukraść wszystkie Twoje dane. Dlatego też każde ważne dane szyfruj, a jeśli musisz je komuś wysłać poprzez e-mail, to także je szyfruj przed wysłaniem. Oczywiście często wystarczy wyciek danych z jakiegoś serwisu online. Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoje dane wyciekły, to możesz odwiedzić stronę haveibeenpwned.com. Warto też sprawdzić dane, jakie gromadzi BIK – dzięki nim dowiesz się, czy zostały na Ciebie wzięte jakieś pożyczki.
Po co oszuści kradną tożsamość?
Motywacją do takich działań jest przede wszystkim wzbogacenie się. Przestępcy biorą kredyty i chwilówki na ukradzione dane. Jeśli zdobędą wystarczająco dużo informacji, to mogą również wyczyścić całkowicie Twoje konto. Oszuści często zakładają także działalność na wykradzione dane i dokonują wielu działań, które mogą wpłynąć na szkodę Twojego wizerunku. Nierzadko tożsamość jest wykorzystywana też po to, aby dodawać komentarze w internecie czy wypowiadać się na forach i grupach. Oszuści zawierają różne umowy, wypożyczają samochody i sprzedają ich części, ale także zyskują zaufanie Twoich bliskich. Kradzież tożsamości może służyć wielu nielegalnym działaniom.
Co zrobić, kiedy nastąpiła kradzież tożsamości?
Pierwsza rzecz, jaką należy zrobić, to kontakt z bankiem i zablokowanie go (także kart płatniczych). Następnie warto zastrzec dowód osobisty – dzięki temu przestępcy nie będą mogli posługiwać się informacjami na nim zawartymi (np. jego numerem), a także kopią dokumentu. Możesz to zrobić w kilka sekund za darmo na stronie BIK, ale też wybrać się na policję. Tam możesz też zgłosić, że Twoja tożsamość została skradziona. To będzie niezwykle ważne w sytuacji, w której złodziej tożsamości już dokonał jakiś działań. Wtedy zgłoszenie będzie chroniło Cię przed konsekwencjami. Zrób formatowanie komputera i telefonu. Następnie zainstaluj dobry program antywirusowy, zmień wszystkie hasła. Poinformuj też o tym wydarzeniu Twojego pracodawcę oraz wszystkich bliskich znajomych.
